documentation/README.tr - wine - Git at Google

 1. GİRİŞ

 Wine Microsoft Windows programlarını (DOS, Windows 3.x ve Win32
 uygulamaları dahil) Unix üzerinde çalıştırmanıza izin veren bir
 programdır. Microsoft Windows ikili dosyalarını yükleyip çalıştıran
 bir program yükleyici ve Windows API çağrılarını Unix ve X11
 eş değerlerini kullanarak gerçekleyen (Winelib isimli) bir kitaplıktan
 oluşur. Kitaplık ayrıca Win32 kodlarını doğal Unix çalışabilir
 dosyalarına çevirmek için kullanılabilir.

 Wine, GNU LGPL altında dağıtılan özgür bir yazılımdır; ayrıntılar için
 LICENSE dosyasına bakabilirsiniz.

 2. HIZLI BAŞLANGIÇ

 Eğer kaynaktan derlemek istiyorsanız, Wine'ı derlemek ve kurmak için
 Wine Kur'u kullanmanız önerilir. Wine kaynak kodu içerisinde (README
 dosyasını içeren) en üst dizine geçin ve aşağıdaki komutu verin:

 ./tools/wineinstall

 Programları "wine [seçenekler] program" şeklinde çalıştırabilirsiniz.
 Daha ayrıntılı bilgi ve sorun çözümü için, bu dosyanın geri kalanını,
 Wine kılavuz sayfalarını ve özellikle http://www.winehq.org sitesindeki
 zengin bilgi arşivini okuyabilirsiniz.

 3. GEREKSİNİMLER

 Wine'ı derlemek ve çalıştırmak için, aşağıdakilerden en az birine sahip
 olmanız gerekir:

   Linux sürüm 2.0.36 veya üzeri
   FreeBSD 5.3 veya sonrası
   Solaris x86 2.5 veya sonrası
   NetBSD-current

 Wine çalışmak için çekirdek düzeyinde evre desteğine ihtiyaç duyduğundan
 sadece yukarıda söz edilen işletim sistemleri desteklenmektedir.
 Çekirdek düzeyi evrelerini destekleyen diğer işletim sistemleri de
 gelecekte desteklenebilir.

 Linux hakkında bilgi:
   Linux 2.2.x hala çalışması gerekirken Linux 2.0.x de hala çalışabilir
   (çok eski 2.0.x sürümlerinde evre ile ilgili çökmeler yaşanmaktadır),
   2.4.x gibi yeni bir çekirdek kullanmak en iyisidir.

 FreeBSD hakkında bilgi:
   Wine FreeBSD 4.x ve FreeBSD 5.x üzerinde derlenmesi gerekirken
   FreeBSD 5.3 öncesi sürümler büyük olasılıkla düzgün çalışmayacaktır.

   Ayrıntılı bilgi aşağıdaki adreste yer alan FreeBSD uyarlama ağacında
   bulunabilir:
   <ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/ports/ports/emulators/wine/>.

 Solaris hakkında bilgi:
   Wine'ı derlemek için muhtemelen GNU araçlarına (gcc, gas, vb.) ihtiyaç
   duyacaksınız. Uyarı: gas kurmuş olmak onun gcc tarafından kullanılacağını
   temin etmez. gas kurduktan sonra yeniden gcc derlemeniz veya cc, as ve ld
   sembolik bağlantılarını gnu araçlarına ayarlamanız gerekmektedir.

 NetBSD hakkında bilgi:
   USER_LDT, SYSVSHM, SYSVSEM ve SYSVMSG seçeneklerinin çekirdeğinizde etkin
   olduğundan emin olunuz.


 Desteklenen dosya sistemleri:
   Wine birçok dosya sisteminde çalışabilir. Bununla beraber, Wine /tmp
   dizini için umsdos kullanıldığında hata verecektir. Samba üzerinden
   yapılan dosya erişimlerinde de birkaç uyumluluk sorunu raporlanmıştır.
   Ayrıca, NTFS şu an sadece okuma kipinde güvenli bir şekilde kullanılabildiği
   için NTFS kullanmamanızı öneririz. Windows programları, çalışmak için
   neredeyse her zaman yazma erişimine gereksinim duyarlar. NTFS dosyaları
   ile çalışmak zorunda kaldığınızda, dosyaları yazılabilir bir konuma
   kopyalayabilirsiniz.

 Temel gereksinimler:
   X11 geliştirme dosyalarının kurulu olması gerekir
   (Debian'da xlib6g-dev, Red Hat'da XFree86-devel adlı paketler).

 Derleme aracı gereksinimleri:
   x86 sistemlerinde gcc >= 2.7.2 gereklidir.
   2.7.2.3 öncesi sürümlerde bazı dosyaların en iyilemeli derlenmesinde,
   daha çok başlık dosyası yönetimi ile ilgili sorunlardan dolayı hata
   oluşmaktadır. pgcc şu an Wine ile çalışmamaktadır. Bu sorunun nedeni
   bilinmemektedir.

   Elbette "make" aracına da (genellikle GNU make) gereksinim duyacaksınız.

   Ayrıca flex 2.5 sürümü ve sonrası ile birlikte bison gereklidir.

 Seçeneğe bağlı destek kitaplıkları:
   Eğer CUPS yazdırma desteği isterseniz, hem cups hem de cups-devel paketlerini
   kurmalısınız.
   Tam işlevsel bir msxml gerçeklemesi elde etmek için libxml2 paketini kurunuz.

 4. DERLEME

 Eğer wineinstall kullanmamayı seçtiyseniz, Wine'ı derlemek için aşağıdaki
 komutları çalıştırınız:

 ./configure
 make depend
 make

 Bu "wine" programını ve destek kitaplıklarını/ikili dosyalarını derleyecektir.
 "wine" programı Windows uygulamalarını yükleyecek ve çalıştıracaktır.
 "libwine" ("Winelib") kitaplığı Windows kaynak kodunu Unix altında derlemek
 ve bağlamak için kullanılabilir.

 Derleme yapılandırma seçeneklerini görmek için ./configure --help giriniz.

 Yama dosyası kullanarak yeni bir sürüme yükseltmek için önce en üst dizine
 (README dosyasının bulunduğu dizin) geçin. Ardından bir "make clean" yapın
 ve şu komutla sürümü yamalayın:

     gunzip -c yama-dosyası | patch -p1

 "yama-dosyası" yama dosyasının adıdır (Wine-yymmdd.diff.gz benzeri). Ardından
 yine "./configure" komutunu verin ve "make depend && make" komutunu
 çalıştırın.

 5. KURULUM

 Wine düzgün bir şekilde inşa edildiğinde, "make install" komutunu
 verebilirsiniz; bu komut wine çalışabilir dosyalarını, kılavuz sayfalarını
 ve gerekli birkaç dosyayı kuracaktır.

 Önce, çakışan eski bir wine kurulumunu kaldırmayı unutmayın. Kurmadan
 önce "dpkg -r wine" veya "rpm -e wine" veya "pisi rm wine" ya da
 "make uninstall" komutlarından birini deneyin.

 Yapılandırma ipuçları için http://www.winehq.org/ adresinde Destek
 bölümüne bakınız.

 Eğer paylaşımlı kitaplık hataları alıyorsanız
 (ör. "Error while loading shared libraries: libntdll.so"), root olarak
 kitaplık yolunu /etc/ld.so.conf dosyasına eklediğinizden ve ldconfig
 komutunu verdiğinizden emin olun.

 6. PROGRAMLARIN ÇALIŞTIRILMASI

 Wine'ı çağırırken çalışabilir dosyanın tam yolunu verebilir veya sadece
 bir dosya adı belirtebilirsiniz.

 Örneğin: Solitaire çalıştırmak için:

 	wine sol		   (dosyaları konumlandırmak için config
 	wine sol.exe		    dosyasındaki Path arama yolunu kullanarak)

 	wine c:\\windows\\sol.exe  (DOS dosya adı sözdizimi ile)

 	wine /usr/windows/sol.exe  (Unix dosya adı sözdizimi ile)

         wine sol.exe /parametre1 -parametre2 parametre3
 				   (programı parametre vererek çağırma)

 Not: komut satırında tam bir dosya adı verildiğinde dosyanın yolu
      ayrıca path bilgisine eklenecektir.

 Wine henüz tamamlanmış değildir; bu nedenle bazı programlar çökebilir. Eğer
 winedbg'yi documentation/debugger.sgml'de belirtildiği gibi düzgün bir şekilde
 kurarsanız, bir hata ayıklayıcı satırına düşeceksiniz. Böylece hatayı keşfedip
 sorunu çözebilirsiniz. Bunun yapılışı hakkında daha fazla bilgi için lütfen
 documentation/debugger.sgml dosyasını okuyunuz.

 Wine'ın erişimine açtığınız tüm önemli dosyalarınızı yedeklemelisiniz veya
 bu dosyaların özel bir Wine kopyalarını tutmalısınız. Çünkü, bazı dosya
 bozulmalarını raporlayan kullanıcılar görülmüştür. Explorer'ı çalıştırmayın,
 örneğin, eğer düzgün bir yedeğiniz yoksa bazı dizin adlarının değiştirilmesine
 veya bozulmasına yol açabilir. Messenger gibi diğer MS uygulamaları da bir
 şekilde Explorer'ı çalıştırdıklarından dolayı güvenli değildir. Birtakım
 bozulmalar (!$!$!$!$.pfr) kısmen bu adresteki bilgiler kullanılarak
 düzeltilebilir:
 http://home.nexgo.de/andi.mohr/download/decorrupt_explorer

 7. DAHA FAZLA BİLGİYE ERİŞİM

 WWW:	Wine hakkında geniş bilgiyi WineHQ sitesine http://www.winehq.org/
 	adresinden ulaşarak edinebilirsiniz : çeşitli Wine kılavuzları,
 	uygulama veritabanı, hata izleme gibi. Burası muhtemelen en iyi
 	başlangıç noktasıdır.

 SSS:	Wine hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz:
 	http://www.winehq.org/FAQ

 Usenet:	comp.emulators.ms-windows.wine üzerinde wine ile ilgili konularda
 	tartışabilir ve yardım alabilirsiniz.

 Hatalar:
 	Hatalarınızı http://bugs.winehq.org adresinden Wine Bugzilla
 	ile raporlayabilirsiniz. Lütfen bir hata raporlamadan önce
 	hatanın önceden girilip girilmediğini öğrenmek için bugzilla'da
 	arama yapınız. Hata raporlarını ayrıca comp.emulators.ms-windows.wine
 	haber grubuna gönderebilirsiniz. Lütfen hangi bilgilerin gerekli
 	olduğunu öğrenmek için documentation/bugs.sgml dosyasını okuyunuz.

 IRC:	irc.freenode.net sunucusundan #WineHQ kanalı ile çevrimiçi yardım
 	alabilirsiniz.

 CVS:	Geçerli Wine geliştirme ağacı CVS üzerinden erişilebilir.
 	Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/cvs adresine gidiniz.

 E-posta listeleri:
 	Wine geliştiricileri için birtakım e-posta listeleri bulunmaktadır.
 	Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/forums adresine gidiniz.

 Eğer bir şey eklemek veya hata düzeltmek istiyorsanız, lütfen sonraki
 sürümde içerilmesi için wine-patches@winehq.org e-posta listesine bir yama
 ('diff -u' biçiminde) gönderiniz.

 --
 Alexandre Julliard
 julliard@winehq.org

 --
 Türkçe çeviri:
 Fatih Aşıcı
 fasici@linux-sevenler.org
	1. GİRİŞ

	Wine Microsoft Windows programlarını (DOS, Windows 3.x ve Win32
	uygulamaları dahil) Unix üzerinde çalıştırmanıza izin veren bir
	programdır. Microsoft Windows ikili dosyalarını yükleyip çalıştıran
	bir program yükleyici ve Windows API çağrılarını Unix ve X11
	eş değerlerini kullanarak gerçekleyen (Winelib isimli) bir kitaplıktan
	oluşur. Kitaplık ayrıca Win32 kodlarını doğal Unix çalışabilir
	dosyalarına çevirmek için kullanılabilir.

	Wine, GNU LGPL altında dağıtılan özgür bir yazılımdır; ayrıntılar için
	LICENSE dosyasına bakabilirsiniz.

	2. HIZLI BAŞLANGIÇ

	Eğer kaynaktan derlemek istiyorsanız, Wine'ı derlemek ve kurmak için
	Wine Kur'u kullanmanız önerilir. Wine kaynak kodu içerisinde (README
	dosyasını içeren) en üst dizine geçin ve aşağıdaki komutu verin:

	./tools/wineinstall

	Programları "wine [seçenekler] program" şeklinde çalıştırabilirsiniz.
	Daha ayrıntılı bilgi ve sorun çözümü için, bu dosyanın geri kalanını,
	Wine kılavuz sayfalarını ve özellikle http://www.winehq.org sitesindeki
	zengin bilgi arşivini okuyabilirsiniz.

	3. GEREKSİNİMLER

	Wine'ı derlemek ve çalıştırmak için, aşağıdakilerden en az birine sahip
	olmanız gerekir:

	Linux sürüm 2.0.36 veya üzeri
	FreeBSD 5.3 veya sonrası
	Solaris x86 2.5 veya sonrası
	NetBSD-current

	Wine çalışmak için çekirdek düzeyinde evre desteğine ihtiyaç duyduğundan
	sadece yukarıda söz edilen işletim sistemleri desteklenmektedir.
	Çekirdek düzeyi evrelerini destekleyen diğer işletim sistemleri de
	gelecekte desteklenebilir.

	Linux hakkında bilgi:
	Linux 2.2.x hala çalışması gerekirken Linux 2.0.x de hala çalışabilir
	(çok eski 2.0.x sürümlerinde evre ile ilgili çökmeler yaşanmaktadır),
	2.4.x gibi yeni bir çekirdek kullanmak en iyisidir.

	FreeBSD hakkında bilgi:
	Wine FreeBSD 4.x ve FreeBSD 5.x üzerinde derlenmesi gerekirken
	FreeBSD 5.3 öncesi sürümler büyük olasılıkla düzgün çalışmayacaktır.

	Ayrıntılı bilgi aşağıdaki adreste yer alan FreeBSD uyarlama ağacında
	bulunabilir:
	<ftp://ftp.freebsd.org/pub/FreeBSD/ports/ports/emulators/wine/>.

	Solaris hakkında bilgi:
	Wine'ı derlemek için muhtemelen GNU araçlarına (gcc, gas, vb.) ihtiyaç
	duyacaksınız. Uyarı: gas kurmuş olmak onun gcc tarafından kullanılacağını
	temin etmez. gas kurduktan sonra yeniden gcc derlemeniz veya cc, as ve ld
	sembolik bağlantılarını gnu araçlarına ayarlamanız gerekmektedir.

	NetBSD hakkında bilgi:
	USER_LDT, SYSVSHM, SYSVSEM ve SYSVMSG seçeneklerinin çekirdeğinizde etkin
	olduğundan emin olunuz.



	Desteklenen dosya sistemleri:
	Wine birçok dosya sisteminde çalışabilir. Bununla beraber, Wine /tmp
	dizini için umsdos kullanıldığında hata verecektir. Samba üzerinden
	yapılan dosya erişimlerinde de birkaç uyumluluk sorunu raporlanmıştır.
	Ayrıca, NTFS şu an sadece okuma kipinde güvenli bir şekilde kullanılabildiği
	için NTFS kullanmamanızı öneririz. Windows programları, çalışmak için
	neredeyse her zaman yazma erişimine gereksinim duyarlar. NTFS dosyaları
	ile çalışmak zorunda kaldığınızda, dosyaları yazılabilir bir konuma
	kopyalayabilirsiniz.

	Temel gereksinimler:
	X11 geliştirme dosyalarının kurulu olması gerekir
	(Debian'da xlib6g-dev, Red Hat'da XFree86-devel adlı paketler).

	Derleme aracı gereksinimleri:
	x86 sistemlerinde gcc >= 2.7.2 gereklidir.
	2.7.2.3 öncesi sürümlerde bazı dosyaların en iyilemeli derlenmesinde,
	daha çok başlık dosyası yönetimi ile ilgili sorunlardan dolayı hata
	oluşmaktadır. pgcc şu an Wine ile çalışmamaktadır. Bu sorunun nedeni
	bilinmemektedir.

	Elbette "make" aracına da (genellikle GNU make) gereksinim duyacaksınız.

	Ayrıca flex 2.5 sürümü ve sonrası ile birlikte bison gereklidir.

	Seçeneğe bağlı destek kitaplıkları:
	Eğer CUPS yazdırma desteği isterseniz, hem cups hem de cups-devel paketlerini
	kurmalısınız.
	Tam işlevsel bir msxml gerçeklemesi elde etmek için libxml2 paketini kurunuz.

	4. DERLEME

	Eğer wineinstall kullanmamayı seçtiyseniz, Wine'ı derlemek için aşağıdaki
	komutları çalıştırınız:

	./configure
	make depend
	make

	Bu "wine" programını ve destek kitaplıklarını/ikili dosyalarını derleyecektir.
	"wine" programı Windows uygulamalarını yükleyecek ve çalıştıracaktır.
	"libwine" ("Winelib") kitaplığı Windows kaynak kodunu Unix altında derlemek
	ve bağlamak için kullanılabilir.

	Derleme yapılandırma seçeneklerini görmek için ./configure --help giriniz.

	Yama dosyası kullanarak yeni bir sürüme yükseltmek için önce en üst dizine
	(README dosyasının bulunduğu dizin) geçin. Ardından bir "make clean" yapın
	ve şu komutla sürümü yamalayın:

	gunzip -c yama-dosyası \| patch -p1

	"yama-dosyası" yama dosyasının adıdır (Wine-yymmdd.diff.gz benzeri). Ardından
	yine "./configure" komutunu verin ve "make depend && make" komutunu
	çalıştırın.

	5. KURULUM

	Wine düzgün bir şekilde inşa edildiğinde, "make install" komutunu
	verebilirsiniz; bu komut wine çalışabilir dosyalarını, kılavuz sayfalarını
	ve gerekli birkaç dosyayı kuracaktır.

	Önce, çakışan eski bir wine kurulumunu kaldırmayı unutmayın. Kurmadan
	önce "dpkg -r wine" veya "rpm -e wine" veya "pisi rm wine" ya da
	"make uninstall" komutlarından birini deneyin.

	Yapılandırma ipuçları için http://www.winehq.org/ adresinde Destek
	bölümüne bakınız.

	Eğer paylaşımlı kitaplık hataları alıyorsanız
	(ör. "Error while loading shared libraries: libntdll.so"), root olarak
	kitaplık yolunu /etc/ld.so.conf dosyasına eklediğinizden ve ldconfig
	komutunu verdiğinizden emin olun.

	6. PROGRAMLARIN ÇALIŞTIRILMASI

	Wine'ı çağırırken çalışabilir dosyanın tam yolunu verebilir veya sadece
	bir dosya adı belirtebilirsiniz.

	Örneğin: Solitaire çalıştırmak için:

	wine sol (dosyaları konumlandırmak için config
	wine sol.exe dosyasındaki Path arama yolunu kullanarak)

	wine c:\\windows\\sol.exe (DOS dosya adı sözdizimi ile)

	wine /usr/windows/sol.exe (Unix dosya adı sözdizimi ile)

	wine sol.exe /parametre1 -parametre2 parametre3
	(programı parametre vererek çağırma)

	Not: komut satırında tam bir dosya adı verildiğinde dosyanın yolu
	ayrıca path bilgisine eklenecektir.

	Wine henüz tamamlanmış değildir; bu nedenle bazı programlar çökebilir. Eğer
	winedbg'yi documentation/debugger.sgml'de belirtildiği gibi düzgün bir şekilde
	kurarsanız, bir hata ayıklayıcı satırına düşeceksiniz. Böylece hatayı keşfedip
	sorunu çözebilirsiniz. Bunun yapılışı hakkında daha fazla bilgi için lütfen
	documentation/debugger.sgml dosyasını okuyunuz.

	Wine'ın erişimine açtığınız tüm önemli dosyalarınızı yedeklemelisiniz veya
	bu dosyaların özel bir Wine kopyalarını tutmalısınız. Çünkü, bazı dosya
	bozulmalarını raporlayan kullanıcılar görülmüştür. Explorer'ı çalıştırmayın,
	örneğin, eğer düzgün bir yedeğiniz yoksa bazı dizin adlarının değiştirilmesine
	veya bozulmasına yol açabilir. Messenger gibi diğer MS uygulamaları da bir
	şekilde Explorer'ı çalıştırdıklarından dolayı güvenli değildir. Birtakım
	bozulmalar (!$!$!$!$.pfr) kısmen bu adresteki bilgiler kullanılarak
	düzeltilebilir:
	http://home.nexgo.de/andi.mohr/download/decorrupt_explorer

	7. DAHA FAZLA BİLGİYE ERİŞİM

	WWW: Wine hakkında geniş bilgiyi WineHQ sitesine http://www.winehq.org/
	adresinden ulaşarak edinebilirsiniz : çeşitli Wine kılavuzları,
	uygulama veritabanı, hata izleme gibi. Burası muhtemelen en iyi
	başlangıç noktasıdır.

	SSS: Wine hakkında sıkça sorulan sorulara buradan ulaşabilirsiniz:
	http://www.winehq.org/FAQ

	Usenet: comp.emulators.ms-windows.wine üzerinde wine ile ilgili konularda
	tartışabilir ve yardım alabilirsiniz.

	Hatalar:
	Hatalarınızı http://bugs.winehq.org adresinden Wine Bugzilla
	ile raporlayabilirsiniz. Lütfen bir hata raporlamadan önce
	hatanın önceden girilip girilmediğini öğrenmek için bugzilla'da
	arama yapınız. Hata raporlarını ayrıca comp.emulators.ms-windows.wine
	haber grubuna gönderebilirsiniz. Lütfen hangi bilgilerin gerekli
	olduğunu öğrenmek için documentation/bugs.sgml dosyasını okuyunuz.

	IRC: irc.freenode.net sunucusundan #WineHQ kanalı ile çevrimiçi yardım
	alabilirsiniz.

	CVS: Geçerli Wine geliştirme ağacı CVS üzerinden erişilebilir.
	Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/cvs adresine gidiniz.

	E-posta listeleri:
	Wine geliştiricileri için birtakım e-posta listeleri bulunmaktadır.
	Daha fazla bilgi için http://www.winehq.org/forums adresine gidiniz.

	Eğer bir şey eklemek veya hata düzeltmek istiyorsanız, lütfen sonraki
	sürümde içerilmesi için wine-patches@winehq.org e-posta listesine bir yama
	('diff -u' biçiminde) gönderiniz.

	--
	Alexandre Julliard
	julliard@winehq.org

	--
	Türkçe çeviri:
	Fatih Aşıcı
	fasici@linux-sevenler.org